Dlaczego ogród jest ważny w metodzie Montessori?
Maria Montessori obserwowała, że Dzieci w sposób naturalny blisko związane są z naturą. Pewnego dnia zauważyła Dziecko całkowicie pochłonięte obserwacją liścia – jego kształtu i tańca na wietrze. To odkrycie stało się podstawą do włączenia pracy w ogrodzie do programu nauczania przedszkolnego.
Znamy to dobrze z codziennego życia – śpieszymy się do sklepu, a nasze Dziecko właśnie odkryło fascynujące nasionko na chodniku. Ten naturalny głód odkrywania świata przyrody jest w metodzie Montessori nie tylko akceptowany, ale świadomie rozwijany.
W przedszkolach Chatka Kabaty i Natolin kontakt z naturą nie jest dodatkiem do programu – to jego integralny element. Dzieci codziennie wychodzą do ogrodu, który jest częścią naszego placu zabaw. Uprawianie roślin i głęboka obserwacja przyrody są wpisane w nasz autorski program nauczania.
Czego uczą się Dzieci, pracując w ogrodzie?
1. Odpowiedzialności i cierpliwości
Dzieci same dbają o swoje rośliny – od zasadzenia nasionka, przez codzienne podlewanie, aż po zbieranie plonów. Uczą się, że efekty ich pracy są widoczne dopiero po tygodniach, a nawet miesiącach! To bezcenna lekcja cierpliwości w świecie natychmiastowej gratyfikacji.
W naszych salach Montessori Dzieci również opiekują się roślinami doniczkowymi. Samodzielnie sprawdzają wilgotność gleby, podlewają i obserwują wzrost. To rozwija nie tylko odpowiedzialność, ale także systematyczność i umiejętność planowania.
2. Zrozumienia cykli przyrody
Wiosna – wraz z Rodzicami umieszczamy w ogrodzie sadzonki lub wysiewamy nasiona. Dzieci uczą się, że każda roślina ma swój odpowiedni czas sadzenia.
Lato – pielęgnujemy rośliny, podlewamy, obserwujemy ich wzrost. Mamy już pierwsze zbiory! Własnoręcznie wyhodowane truskawki i pomidory są wyjątkowo smaczne.
Jesień – przycinamy suche gałęzie, oczyszczamy grządki, zbieramy nasiona. Dzieci uczą się, że z tych nasion same wyhodują sadzonki na wiosnę.
Zima – dbamy o to, aby nie zadeptać roślin leżących pod śniegiem. Obserwujemy, jak natura zasypia i przygotowuje się do wiosny.
Cały rok to jedna wielka lekcja biologii w praktyce!
-
- Samodzielne sadzenie roślin
-
- Sadzenie roślin, to okazja do współpracy!
-
- Przedszkole Montessori Ursynów – praca w ogrodzie
3. Współpracy i życie w społeczności
Praca w ogrodzie to zawsze praca zespołowa. Dzieci uczą się pomagać sobie nawzajem, dzielić się obowiązkami i cieszyć wspólnymi sukcesami. Starsze Dzieci naturalnie pomagają młodszym, pokazując, jak prawidłowo sadzić czy podlewać rośliny.
Cóż jest lepszego dla przedszkolaka niż współpraca w grupie nad przekazywaniem i pielęgnowaniem życia? To doświadczenie buduje empatię, umiejętności społeczne i poczucie przynależności do społeczności.
4. Zdrowych nawyków żywieniowych
Własnoręcznie wyhodowane warzywa i owoce smakują wyjątkowo! Dzieci, które same wyhodowały pomidora, z dumą i chęcią go zjadają. To naturalna droga do kształtowania zdrowych nawyków żywieniowych bez przymusu czy perswazji.
Rodzice często zgłaszają nam, że Dzieci po rozpoczęciu pracy w ogrodzie zaczynają w domu pytać o warzywa i chętniej je jedzą.
5. Ekologii w praktyce
Myślimy o roślinach również będąc w montessoriańskiej sali. Zbieramy resztki organiczne, po czym wynosimy je na kompost. Z kompostownika czerpiemy ziemię do sadzonek, które wyhodujemy na wiosnę.
Tak cykl rozwoju rośliny się zamyka – Dzieci rozumieją, że w naturze nic się nie marnuje. To praktyczna lekcja zero waste i odpowiedzialności ekologicznej, która zostaje z nimi na całe życie.
Co wyróżnia ogród w przedszkolu Chatka?
✓ Czynny przez cały rok – nie tylko wiosną i latem, ale także jesienią i zimą
✓ Prawdziwe narzędzia dostosowane do Dzieci – nie zabawki, ale bezpieczny, funkcjonalny sprzęt ogrodniczy
✓ Własne zbiory – dzieci jedzą warzywa i owoce, które same wyhodowały
✓ Kompostownik edukacyjny – praktyczna nauka ekologii i zamkniętego obiegu w naturze
✓ Rośliny w salach Montessori – Dzieci dbają również o kwiaty doniczkowe w codziennym środowisku
✓ Praca z Rodzicami – wspólne sadzenie wiosną wzmacnia relacje rodzic-dziecko-przedszkole
✓ Część placu zabaw – łatwy, codzienny dostęp do ogrodu
Ogród w rozwoju dziecka – perspektywa Montessori
W edukacji przedszkolnej mówimy o samodzielności Dziecka, a także o rozwoju społecznym, emocjonalnym, motorycznym i poznawczym. Praca w ogrodzie rozwija wszystkie te obszary jednocześnie:
Rozwój motoryczny – kopanie, sadzenie, podlewanie, zbieranie rozwijają motorykę dużą i małą
Rozwój poznawczy – obserwacja cykli przyrody, eksperymentowanie, stawianie hipotez
Rozwój emocjonalny – cierpliwość, radzenie sobie z niepowodzeniami (gdy roślina nie wyrośnie), duma z osiągnięć
Rozwój społeczny – współpraca, dzielenie się obowiązkami, wspólna radość ze zbiorów
Samodzielność – podejmowanie decyzji, branie odpowiedzialności za powierzone zadania
Jak wygląda typowy dzień z ogrodem?
Każdego dnia, gdy pogoda pozwala, dzieci wychodzą do ogrodu. Mogą to być krótkie, kilkunastominutowe wizyty, by sprawdzić „swoje” rośliny, lub dłuższe sesje pracy przy sadzeniu czy zbiorach.
Dzieci same decydują, którą roślinę chcą dziś podlać, które liście należy usunąć, czy pomidory są już gotowe do zbioru. Nauczyciel pełni rolę przewodnika – obserwuje, inspiruje, pomaga gdy to konieczne, ale nie narzuca.
To piękny przykład filozofii Montessori w praktyce – podążamy za dzieckiem, dając mu wolność wyboru w przygotowanym środowisku.
Co mówią rodzice z przedszkola Chatka?
„Syn każdego dnia wraca podekscytowany i opowiada, jak rosną jego pomidory. Nigdy nie sądziłam, że trzylatek może być tak zaangażowany! Teraz w domu też chce sadzić wszystko, co się da.”
„Córka w domu zaczęła dbać o rośliny na balkonie. Przedszkole naprawdę uczy odpowiedzialności. Sama przypomina mi o podlewaniu!”
„Największym zaskoczeniem było to, że mój niejadek zaczął jeść pomidory. Te 'swoje’ z ogrodu smakują mu wyjątkowo.”
„Uwielbiam, że przedszkole łączy nowoczesną edukację z tak naturalnym, prostym kontaktem z naturą. To jest to, czego szukałam dla mojego dziecka.”
Często zadawane pytania
Czy dzieci mogą pracować w ogrodzie zimą?
Tak! Zimą Dzieci uczą się, jak przyroda funkcjonuje w okresie spoczynku. Dbamy o to, by nie zadeptać roślin pod śniegiem, obserwujemy ślady zwierząt, karmimy ptaki. To ważna lekcja, że natura nie umiera zimą – tylko odpoczywa.
Od jakiego wieku Dzieci mogą uczestniczyć w zajęciach ogrodowych?
Wszystkie Dzieci w naszym przedszkolu uczestniczą w pracy w ogrodzie, dostosowanej do ich wieku i możliwości. Młodsze Dzieci zaczynają od prostych czynności jak podlewanie czy obserwacja, starsze biorą odpowiedzialność za cały cykl uprawy.
Czy rodzice mogą włączyć się w pracę w ogrodzie?
Tak! Wiosną organizujemy wspólne sadzenie z Rodzicami. To wspaniała okazja do spędzenia czasu z Dzieckiem i poznania innych rodzin z przedszkola. Budujemy prawdziwą społeczność montessoriańską.
Czy ogród jest bezpieczny dla Dzieci?
Bezwzględnie. Ogród jest ogrodzony i stanowi część naszego placu zabaw. Dzieci korzystają z bezpiecznych narzędzi dostosowanych do ich wieku. Zawsze są pod opieką Nauczyciela.
Jakie rośliny uprawiają Dzieci?
Sadzimy głównie warzywa i owoce, które Dzieci mogą później zjeść: pomidory, truskawki, sałatę, rzodkiewki, warzywa strączkowe. Dobieramy rośliny, które rosną stosunkowo szybko, by Dzieci mogły obserwować efekty swojej pracy.
Chcesz, żeby Twoje dziecko doświadczyło edukacji Montessori z ogrodem?
Zapraszamy na obserwację pracy Dzieci w dowolny dzień tygodnia przez cały rok w naszych placówkach – po uprzednim spotkaniu i umówieniu się na wizytę w sali:
Chatka Kabaty
ul. Wańkowicza 5A lok. 69, Warszawa
Metro Kabaty
Tel. 22 207 23 73
Chatka Natolin
ul. Belgradzka 10 lok. 121, Warszawa
Metro Natolin
Tel. 22 414 28 28
? Zadzwoń: 500 118 462
✉️ Email: dyrektor.chatka@gmail.com
Jesteśmy pierwszym przedszkolem w Polsce akredytowanym przez Międzynarodową Radę Montessori (IMC). Realizujemy autorski program nauczania języka angielskiego w środowisku Montessori.
Nasza misja: Szczęśliwe Dziecko w profesjonalnym środowisku Montessori.
Tekst – Małgorzata Wiszniewska
Zdjęcia – Przedszkole Chatka
